За исплата на пензии ќе бидат потребни повеќе од 1 милијарада евра годишно

Бројот на пензионери ќе расте а  ќе се зголемат и вкупните расходи на државниот Фонд за пензиско и инвалидско остигурување, особено раст ќе има кај трошоците за исплата на пензии. Објавен е новиот Стратешки план на ПИОМ 2019-2021. Јасно е дека дефицитот во буџетската каса ќе се зголемува и овој минус ќе мора да се алиментира од централниот Буџет, пишува неделната економска анализа на Portalb.mk. Во очекување на конечна анализа за состојбите во пензискиот систем, засега е познато дека нема да се поместува старосната граница за пензионирање. 

Ќе расте бројот на пензионери … 

Според сегашните проекции на ПИОМ, во оваа буџетска година,  пензија ќе земаат 320 300 корисници, но овој број според новообјавениот Стратешки план ќе биде во постојан раст во следните три години. Само на годишно ниво , или во 2019 во однос на годинава, бројот на пензионери ќе се зголеми за нови 4 082. Проекциите што ги  изработи државниот фонд покажуваат дека во 2012 година во Македонија ќе има повеќе 335 000 пензионери.  

Ќе расте бројот на корисници на пензија, но ќе расте и трошокот за исплата на редовни пензии. Годинава, за редовна исплата ќе се потрошат скоро 880 000 000 евра, но оваа сума ќе биде во постојан раст во следните година. Според познавачите, причината за пораст на  расходите се лоцира во две точки – зголемување на бројот на пензионери и зголемување на висината на пензиите. Според економистите што ги консултираше “Порталб”, со сегашната поставеност на пензискиот систем и динамиката на новите вработувања ( од кои треба да се обезбедат приходи по основ на придонеси), очекувано е дека ќе се продлабочува и дефицитот во фондовската каса. 

“Според некои симулации, дури и кога не би постоела невработеност во Македонија, фондот повторно би имал недостиг од изворно финансирање. Затоа е неопходна темелна широкопојасна реформа, во смисла на оптимален микс од корекции кај стапките на придонеси, заменските стапки, границата на пензионирање и условите за пензионирање кај бенефицираниот стаж. Овие корекции не треба да се прават веднаш и нагло, туку да се испланираат сега и да се спроведат во некој доволно долг период од 10-тина години, за да нивниот товар не биде значајно почувствуван од засегнатите страни. Лично очекувам дека владата најпосле ќе излезе со долгоочекуваната студија за пензиската реформа, која беше ветена уште во февруари годинава, и дека ќе се воздржува од популистички мерки во делот на бенефицираните стажови”- вели профеосрот Марјан Петрески. 

Анализата на расходите за пензии што ја направи “Поратлб” покажува дека во  2021 година  во однос на годинава, вкупниот трошок за исплата на пензии ќе се зголеми за близу 140 000 000 евра.

 Расходи за пензии:

 2018 година                      879 076 910 евра

2019 година                      919 631 056 евра

2020 година                      968 659 349 евра

2021 година                   1 016 853 008 евра

Годинава вкупните раходи на ПИОМ се проектирани на ниво од 1,1 милијарда евра а повеќе од 43% од оваа сума се покрива со пари од централниот Буџет. 

“Во текот на 2018 година 54.000 милиони денари се наменети за исплата на пензии, со вклучено редовно законско усогласување” – се наведува во Буџетот за 2018 година.  

Дефицитот во фондовската каса е во континуиран раст а во еприод од десет години, буџетските трансфери со кои се обезбедува ликвидност се зголемени за 1,8 пати. Државниот фонд влезе во зона на финансиска нестабилност најпрво по реформата во 2006 година, кога се случи премин од едностолбен во тростолбен пензиски систем а потоа и со намалување на стапката на придонеси од 21,2% на 19% во 2009 и понатаму на 18% во 2010 година,

Најбројни корисниците на старосна пензија – со удел од скоро 64% …

Според висината, предничи воената пензија која во август годинава била повисока од 21 000 денари додека најниска е земјоделската пензија од околу 7 000 денари. Висината на просечната пензија во Македонија, измерена во осмиот месец од годинава изнесувала 14 146 денари или 230 евра.

Просечна висина на пензија според вид

Семејна пензија           11 331 денари

Инвалидска пензија     12 801 денари

Старосна пензија         15 414 денари

Земјоделска пензија       7 033 денари

Воена пензија               21 330 денари

Од друга страна, најбројни се пензионерите приматели на старосна пензија додека најмлубројни се оние кои земаат минимална земјоделска пензија.